نقاشی ، نگارگری یا رسم ، فرآیندی است که طی آن رنگ بر روی یک سطح مانند کاغذ یا بوم ایجاد نقش میکند و اثری خلق میشود . فردی که این فرایند توسط او انجام میگیرد نقاش نام دارد ، بهخصوص زمانی که نقاشی حرفه ی شخص باشد .
نقاشی یکی از رشتههای اصلی هنرهای تجسمی است و قدمت آن شش برابر زبان نوشتاری میباشد ، برخی از پژوهشگران معتقدند اولین نقاشیهای یافتشده در غارها حاکی از آن است که انسانهای اولیه با کشیدن نقش حیوانات و شکارشان به نوعی خود را آماده ی نبرد با آنها میکردهاند .
قدیمیترین نقاشیها در دنیا که متعلق به حدود 32000 هزار سال پیش میباشد ، در گروته شاوه فرانسه قرار دارد . این نقاشیها که با استفاده از افرای قرمز و رنگدانه سیاه ، حکاکی و رنگ شدهاند ، تصاویری از اسبها ، کرگدنها ، شیرها ، بوفالوها و ماموتها را نشان میدهند . اینها نمونههایی از نقاشی در غار هستند که در اغلب نقاط دنیا وجود دارند .
بسیاری از آثار شناخته شده و مشهور هنری امروزی ، مانند مونالیزا ، نقاشی هستند . هرچند اختلاف نظرهای جزئی در مورد کاملاً هنری بودن آثاری که به روشهای غیر سنتی و با روشهای غیر از شیوههای کلاسیک خلق میشوند وجود دارد اما از لحاظ مفهومی ، هنرمندانی که از صدا ، نور ، آتشبازی ، چاپگرهای جوهرافشان ، پیکسلهای صفحه مانیتور و حتی پاستل یا مواد دیگر برای خلق اثرشان استفاده میکنند ، با کسانی که مواد سنتی و رنگهای آمیخته با زرده تخم مرغ را بکار میبرند ، یکسان هستند . در نتیجه به اغلب کارهای هنری از این دست نقاشی گفته میشود .
سیاه قلم نیز یکی از متدهای نقاشی است که در میان عوام رواج پیدا کرده و چون در کشیدن آن از ذغال و مداد کنته استفاده میشود به آن سیاه قلم میگویند ، تاریخچه ی مشخصی برای این روش موجود نیست و نمیتوان اختراع این سبک را به شخص خاصی نسبت داد ، ولی به جرات میتوان قدمت آن را از زمان پیدایش بشر تخمین زد ، چون انسانهای اولیه برای ارتباط با یکدیگر و ... از نقاشی استفاده میکردند که این نقاشیها با ابزار و وسایل مربوط به زمان خود کشیده میشد ( مانند ذغال ).
در قدیم از نوعی ذغال که به آن مِـل میگفتند به همراه قلمو برای کشیدن سیاه قلم استفاده میشد که بنا به اطلاعاتی شاگردان استاد بزرگ نقاشی کمال الملک از آن استفاده میکردند ، شاید بتوان گفت که این واژه از آن تاریخ در ایران باب شده است.
در قیاس با نقاشی، طراحی، سلسله عملیات ایجاد یک سری اثر و نشانه با استفاده از فشار آوردن یا حرکت ابزاری بر روی یک سطح است.
طراحی به دانش ایجاد یک طرح یا نمایه از هر تصویر ذهنی یا واقعی گفته میشود .
در هنرهای تجسمی ، طراحی یا به صورت یک اثر مستقل و یا به عنوان پیش طرحی برای اثر اصلی انجام میشود که در این صورت طرح مقدماتی نیز خوانده میشود . طراحی به دو حوزه ی کلی تقسیم میشود ، یکی حوزه یdrawing یا رسم است که شامل برداشتهای شخصی یا تجربههای آزاد طراح از موضوعات گوناگون با بیان مستقل و به روشهای متنوع میباشد و دیگری حوزه ی design طراحی است که شامل مراحل ترکیب عناصر بصری و فضا بر پایه ی اصول طرح است و جنبه ی کاربردی دارد، مانند رشتههای طراحی صنعتی، طراحی معماری و طراحی لباس .
نقشی که فقط با خط رسم شود و سایه روشن یا لکههای رنگی نداشته باشد طرح خطی نامیده میشود . مهمترین موضوع در طرحهای خطی، خطوط پیرامونی اشیاء است .
طراحی فنی و مهندسی با خطکش ، پرگار ، گونیا و ابزارهایی مانند آنها انجام میشود .